گردباد از مهیب ترین توفانهای طبیعت است که از تندبادهای نیرومند تولید شده و باعث بروز خسارات و تلفات فراوان و تخریب همه چیز درعرض چند ثانیه میشود. گردباد به صورت تودهایی قیفی شکل و درحال چرخش ظاهر میشود، در واقع آن از یک تندباد چرخنده که سرعت آن میتواند به 500 کیلومتر در ساعت برسد تشکیل میشود. مسیر آسیب و ویرانی ممکن است وسعتی به عرض 2 کیلومتر و طول 100 کیلومتر داشتهباشد که هیچ کدام از شهرهای واقع در مسیر، از گزند آن ایمن نیستد.
برخی از گردبادها به وضوح قابل رویت هستند، درحالیکه بعضی دیگر به وسیله باران یا ابرهای نزدیک به زمین پوشیده میشوند، البته سرعت شکلگیری گردباد به حدی سریع است که به ندرت میتوان اخطار و هشدار داد، درصورت امکان هشدار نیز فرصت بسیار مختصر و کوتاه خواهد بود. قبل از وقوع گردباد، وزش باد افت پیدا میکند و هوا ممکن است آرام شود. تودهای ابریشکل از اشیای در حال پرواز میتواند موقعیت گردباد را نشان دهد، حتی اگر از روی شکل قیفی آن قابل تشخیص نباشد. گردبادها عموماً در اطراف توفانهای بزرگ اتفاق میافتند و معمولاً میتوان آسمان آفتابی را از پشت گردباد به راحتی دید.
چگونگی ایجاد گردباد
گردبادها همراه چندین توفان توسعه می یابند، به طوری که لایه ای از هوای سرد به زیر هوای گرم می رود و این عمل باعث صعود هوای گرم می شود. در واقع گردبادها همیشه در اثر ناپایداری بیش از حد در جو به وجود میآید. در چنین هنگامهای، آهنگ کاهش دما با ارتفاع در محیط زیاد است. گردباد در حقیقت همان فعالیت توفان تندری بسیار نیرومند است.گردباد نخست همانند ابر قیفی شکل funnel cloud نمایان می شود که از کف ابر کومولونیمبوس Cb به ویژه ماماتوس به سوی پایین گسترش یافته است.
پس از آنکه این قیف با زمین تماس پیدا کرد ویرانی را آغاز نموده و ذرات را به درون خود میمکد، و حتی اشیاء سنگین را از روی زمین بلند نموده چند صد متر دورتر میاندازد.به جز بادهای شدید و توانمندی که این پدیده تولید میکند، ویرانی ساختمانها تا حدی در اثر انفجار همراه با این پدیده است. فشار جو ممکن است در زمان کمتر از یک دقیقه بیش از 50 میلی بار کاهش یابد. اختلاف فشار زیاد میان داخل ساختمان بسته و جو خارج آن، باعث انفجار شده و ممکن است دیوارها و سقف ساختمان را به سوی خارج پرتاب کند.